INFO
Ontwerp affiche De Hooiberg, Stoombierbrouwerij Heineken & Co. Amsterdam
J.C. Greive
ca. 1869
aquarel
h 70,5 x b 51,5 cm
Pionier in Beiers bier
Op 22 januari 1868 presenteert Gerard Heineken het eerste brouwsel in zijn nieuwe stoombierbrouwerij aan de Stadhouderskade. Een kantoorbediende schrijft in de feesttoespraak: ‘Daar rees uit de neev’len zoo trotsch en zoo fier / Een Gebouw, dat de jaren en tijd zal bravêeren’.
Die voorspelling klopt in zoverre dat het gebouw op het terrein aan de Singelgracht anderhalve eeuw later nog altijd in bezit van Heineken is. Maar het indrukwekkende gebouw van architect Isaac Gosschalk, hier zo trots gepresenteerd op Heinekens eerste reclameposter, zal dan volledig zijn vervangen door nieuwbouw.
Fraai en functioneel
Het affiche laat zien dat Gosschalks ontwerp fraai én functioneel is, ‘niet een fabrieksgebouw in den gewonen zin, te weten een doos met wat lucht- en lichtgaten’. De ruimten, voorzien van de modernste apparatuur, zijn op de poster gepresenteerd: onder de afbeelding van het gebouw zie je de brouwketels en met de klok mee vanaf linksboven de moutzolder, koelbakken, vatenspoelplaats, tapkelder en machinekamer.
Omschakeling
Toch maken opdrachtgever en architect nog geen jaar na de opening alweer uitbreidingsplannen. Er zijn meer legkelders nodig voor de lagering van het bier, waarbij nagisting en koolzuurvorming plaatsvinden. Bovendien bereiden Gerard Heineken en brouwmeester Feltmann zich voor op de omschakeling naar Beiers bier, tegenwoordig bekend als helder pils . Tijdens de Internationale Nijverheidstentoonstelling van 1869 in het prachtige Amsterdamse Paleis voor Volksvlijt – waar deze poster aan zijn bierstand hing ‒ heeft Heineken tot zijn irritatie gemerkt dat daarvoor veel meer belangstelling was dan voor zijn troebele, bovengistende ‘Hollandsch’ bier.
Beyersch bier
De Duitse methode vraagt om nieuwe investeringen, in onder meer gekoelde brouwruimten. Maar dat houdt Heineken niet tegen. Op 17 januari 1870 is het zover en meldt een advertentie aan de klanten: ‘Met den aanvang van het nieuwe jaar hebben wij met de bereiding van het Beyersch bier aangevangen.’