Historisch bewijs of urban legend?
Tap en Schap, Heinekens tweewekelijkse informatieblad voor de groothandel, bericht in 1972: ‘Op de 8ste Twentse Damesbeurs waren wij dit jaar voor het eerst vertegenwoordigd. Het Heineken bier was ook hier voor vele aanleiding even te pauzeren, hetzij bij een glas Oud Bruin, hetzij - en dat gold vooral voor de jeugdige bezoeksters - bij een glas Pilsener. Evenals bij andere beurzen was bij de prijs van een gulden het glas inbegrepen. (…) Bij de verkoop van reclameartikelen bleek het koetsiersglas wederom koploper te zijn.’
Hier zien we zo’n prachtig gevormd glas, dat wel wat aan glaswerk uit een laboratorium doet denken. Tegelijkertijd lijkt de vorm met de bol onderaan ook op het typische bierglas voor Kwak, waarbij je al drinkend moet oppassen dat de laatste slok niet in één keer over je heen gulpt.
Kwak voor koetsiers
De naam van dit Belgische bier zou verwijzen naar ene Pauwel Kwak, die in de napoleontische tijd bier brouwde in zijn uitspanning aan de weg tussen Mechelen en Gent. Volgens de overlevering ontwierp hij het glas speciaal voor koetsiers, die volgens de nieuwe Code Napoléon niet van de bok mochten stappen als ze bij zijn herberg stopten. De houten houder was volgens die lezing bedoeld om het ‘stijgbeugelglas’ naast hun zitplaats aan de koets te hangen. De voet om de houder neer te zetten, kwam er later bij.
Bierspelletje
Het is een mooi verhaal, maar historische bewijzen zijn er niet. Vermoedelijk gaat het hier eerder om een ‘historisch’ reclameverzinsel. Waarschijnlijker is dat het glas afstamt van een bierspelletje, waarbij een hoog glas met bolle bodem van hand tot hand gaat en de deelnemers beurtelings een slok nemen. Wie dit te gulzig doet, krijgt een luchtbel in de bol en de bijbehorende natte kraag. Dit spel ontstond in de 17de of 18de eeuw in Groot-Brittannië, waar het glas yard-of-ale of yard glass heet, vanwege de exceptionele lengte.
Wishful thinking
Ook het Heineken-glas, dat eveneens zo’n sierlijke langgerekte hals heeft, is van dit type. Volgens de transfer die in de jaren 70 op de handgeblazen glazen werd aangebracht, zou het gaan om een ‘17th Century Dutch Driver’s Glass’. Maar dit lijkt - net als voor Kwak - eerder nostalgische wishful thinking die het goed doet als reclamestunt.