Brouwen in miniatuur
Ter ere van Heinekens 150-jarig bestaan verschijnen in 2014 drie historische gebouwen van de Amsterdamse brouwerij als miniatuur van Delftsblauw aardewerk. Gemaakt door Royal Goedewaagen: twee in opdracht van Heineken en een in opdracht van KLM, dat hetzelfde jaar haar 95ste verjaardag viert. De aardewerkfabriek uit 1610, in het Drentse veenkoloniedorp Nieuw-Buinen, is wereldwijd bekend om haar handgemaakte keramiek.
Goedewaagen bracht in 1932 de eerste Delftsblauwe miniatuur uit van een historisch gebouw. Sindsdien zijn er voor opdrachtgevers over de hele wereld meer dan vierhonderd verschillende miniaturen gemaakt, waaronder grachtenpanden en molens.
Traditie ontmoet technologie
In het maakproces verenigt Goedewaagen traditie met vooruitstrevende technologie. Zo worden tweedimensionale ontwerptekeningen digitaal omgezet in een driedimensionale ‘moedervorm’, de basis voor de mal. Verder verloopt de productie op ambachtelijke wijze: de miniaturen worden in de mallen afgegoten en na het bakken beschilderen keramiekschilders het witte basisglazuur met de hand. Vandaar het predicaat Nationaal keramisch erfgoed, dat Royal Goedewaagen als enige in Nederland mag dragen.
Brouwproces bepaalt bouwproces
Samen symboliseren de drie miniaturen de bouwgeschiedenis van de moderne stoombierbrouwerij , die Gerard Adriaan Heineken in 1867 aan de Amsterdamse Stadhouderskade laat bouwen. Het brouwproces is hier aangedreven door een enorme stoommachine, die staat opgesteld in een ketelhuis met afzonderlijke fabrieksschoorsteen. Architect van het complex is Isaac Gosschalk.
Het eerste en oudste gebouw
Van de eerste miniatuur - een model van de oude brouwerij - produceert Royal Goedewaagen 86.000 exemplaren, als geschenk voor alle Heineken-medewerkers wereldwijd. Het dak kleurt voor de gelegenheid Heineken-groen in plaats van Delfts-blauw. Achter de trapgevels lagen mout, hop en fusten opgeslagen en lag het koelhuis. Achter de middengevel zat het brouwhuis, met erachter de gistruimte. Boven de monumentale ingangspoort stond het jaar van oplevering, ‘1867’. De miniatuur vermeldt 1864: het jaar dat Heineken zijn allereerste brouwerij kocht: De Hooiberg, vlakbij de Dam.
KLM-brouwhuis
De tweede miniatuur, van het nieuwe brouwhuis uit 1913 , is een ‘KLM-huisje’. Sinds 1952 geeft de luchtvaartmaatschappij elke passagier in de businessclass zo’n Delftsblauw miniatuur van een karakteristiek Nederlands gebouw, met jenever. Het brouwhuis - het oudste brouwerijdeel dat nog aan de Stadhouderskade staat - is nu het hart van de Heineken Experience . Hier werd vroeger mout met warm water in grote ketels gebrouwen tot wort , de basis van het bier.
Keldergebouw
De derde miniatuur verbeeldt het markante ‘keldergebouw’ op de hoek met de Ferdinand Bolstraat, ontworpen door Bert en Willem Ouëndag (1932-1935). In het raamloze ondergedeelte waren gist- en legkelders gevestigd. Helemaal bovenin heeft het zogeheten koelschip juist vele ramen. Hier konden enorme bakken met kokendhete wort uit het brouwhuis snel koelen, waarna de gist erbij ging om de suiker uit het brouwmengsel om te zetten in alcohol en koolzuur: bier!
