INFO
C.V. Monocon, Beker Heineken's biergist
950-1959
karton, geïmpregneerd papier
8 x 7,5 cm
Goed voor de huid
Biergist (Saccharomyces cerevisiae), ook wel brouwersgist genoemd, heeft de wijngist als voorouder: een genetische mix van eencellige micro-organismen die in Europa druiven tot wijn en in Azië rijst tot rijstwijn fermenteren. Biergist wordt ingezet voor de fermentatie van koolhydraten, waarbij koolzuurgas vrijkomt. Bij broodbereiding doet dit het deeg rijzen. Bij bierbereiding zet gist de suikers uit de wort om in alcohol en bruisende belletjes.
Gisten zijn schimmels, groter dan bacteriën en bovendien in het bezit van een celkern. Ze kunnen zichzelf delen maar ook voortplanten en ze zijn overal: op planten, in de bodem en in de lucht. Door de eeuwen heen is bier gebrouwen met wilde gisten uit de natuur, maar uiteindelijk kwam het tot standaardisering. Dat had veel voordelen, zowel technisch als op het vlak van smaak en voedselveiligheid.
Ergernis
Bij Heineken is die standaardisering vooral een gevolg van de ergernis over mislukte brouwmengsels. Heinekens eerste brouwmeester, Feltmann, zet daarom dr. Hartog Elion aan het werk. In het laboratorium van de tweede vestiging in het Rotterdamse Crooswijk weet de scheikundige in 1886 een ‘zuivere’ giststam te kweken, zonder ziekten en verontreinigingen die het brouwproces kunnen verpesten.
Tegen puistjes
Aangezien Heineken deze zogeheten A-gist in grote hoeveelheden voor eigen gebruik gaat produceren, blijft er genoeg over om te delen met anderen, zoals broodbakkers en burgers. Dit bekertje is een officiële verpakking voor biergist, verkocht als wondermiddel voor de huid - met name perfect tegen (jeugd)puistjes. In het kasboek van de Rotterdamse Heineken Brouwerij staat de verkoop van biergist onder de inkomsten vermeld, naast die van blokken ijs, moutkiemen en ook veevoer zoals bierbostel (voor runderen, varkens en pluimvee) en voerbier (voor varkens). In die tijd is de duurzame kringloopeconomie volkomen vanzelfsprekend.
Kastanjemeel en koolrapen
Uit onderzoek kwam recent naar voren dat Heineken Amsterdam tijdens de Tweede Wereldoorlog gratis gist uitdeelde aan bewoners van de Pijp, de arme woonwijk achter de brouwerij. Niet voor in de strijd tegen jeugdpuistjes dit keer, maar om thuis brood mee te bakken en te smeren. Een mooi gebaar, als je bedenkt dat Heineken vanwege het grondstoffentekort zelfs had geprobeerd bier te maken van kastanjemeel en koolrapen.