INFO
Heineken-advertentie 'Wie is die meneer daar in de hoek?’
19 februari 1986
Offsetdruk op papier
h 69 x b 41 cm
Heineken en de Tocht der Tochten
Een paar noren hangt aan de rode Heineken-lichtbak van een café. ‘Wie is die meneer daar in de hoek?’, vraagt de grote tekst. ‘Sssst. Dat is de ingenieur zelf’, antwoordt de kleine tekst onderaan. ‘De ingenieur’, dat was Jan Sipkema. Ten tijde van dit affiche was hij net een jaar bestuursvoorzitter van de vereniging De Friesche Elf Steden. Het bestuur bestond uit 11 zogeheten rayon-hoofden, elk verantwoordelijk voor een deel van het gebied waar de Elfstedentocht doorheen liep: Leeuwarden, Sneek, IJlst, Sloten, Stavoren, Hindeloopen, Workum, Bolsward, Harlingen, Franeker en Dokkum.
Geluk
De nieuwe voorzitter heeft geluk. Al 22 jaar heeft schaatsend Nederland tevergeefs gewacht op de Tocht der Tochten. Maar op 16 januari 1985, nog geen maand na zijn aantreden, kan de hoofdingenieur van Provinciale Waterstaat Friesland een nieuwe Elfstedentocht aankondigen. Helaas, het blijkt vals alarm. Op 20 januari blaast hij de plannen af, tot woede van velen, maar zonder meer terecht: een dag later regent het.
Het zal gebeuren
Als de Friese weerman Hans de Jong vervolgens strenge vorst op de langere termijn voorspelt, zegt Sipkema meteen zijn wintersportvakantie af. En terwijl de media speculeren over dooi, spreekt Sipkema de verlossende woorden ’It sil heve’ (Het zal gebeuren). Donderdag 21 februari 1985 wordt dan toch de dertiende Elfstedentocht gereden. Jan Sipkema is in één klap een beroemde Nederlander.
Doorzetter
Sipkema’s opvolger en biograaf Henk Kroes, destijds ijsmeester, verwoordde het later zo: ‘Dat de tocht van 1985 is doorgegaan, hebben we met name aan hem te danken. Jan was een gedreven schaatser. Hij had ook 22 jaar gewacht en wist wat al die schaatsers voelden. Hij wilde verschrikkelijk graag dat de tocht in 1985 doorging. Hij heeft doorgezet, en het kon’.
Berekoud
Begin 1986, één jaar na Sipkema’s glansrol, gebeurt er iets vergelijkbaars. Op 18 februari geeft Sipkema aan dat niemand meer op een Elfstedentocht hoeft te rekenen. ‘Alleen een Siberisch wonder kan de Elfstedentocht redden’, kopt de Leeuwarder Courant. Twee dagen later meldt weerman Harry Otter: ‘Het wordt volgende week berekoud’. Op 23 februari 1986 verschijnt Sipkema op televisie met een verlossende mededeling: ‘We hebben zojuist met de rayonhoofden en het bestuur besloten om op 26 februari een Elfstedentocht te houden!’ Heineken haakt hier de volgende dag onmiddellijk op in met deze paginagrote advertentie: als eerbetoon aan de nationale held, die onder alle ophef altijd volkomen stoïcijns bleef.
Nostalgie
Ook in 1986 nemen weer diverse Heineken-medewerkers deel; de meesten rijden de tocht ‘gewoon’ uit. En bij de Leeuwarder finish hangt Jan Sipkema opnieuw een krans om de nek van winnaar Evert van Benthem. Een feest om nooit meer te vergeten - en in de tegenwoordige tijd van klimaatverandering met extra veel nostalgie op terug te kijken…