Kantine in bedrijf
Dit koffiekopje draagt de signatuur van Alfred (Freddy) Heineken himself. Vanaf het moment dat Freddy in 1942 in dienst kwam bij het familiebedrijf tot zijn terugtreden in 1989 heeft hij zijn stempel op de vormgeving gedrukt. Hij deed voorstellen voor reclameontwerpen, zoals de lachende e’s op het etiket en het Heineken-groen, maar bemoeide zich ook met de interne huisstijl.
Het witte Mosa-servies van veldspaatporselein, met ‘Heineken’ in Freddy’s handschrift, is vanaf de jaren 80 jarenlang gebruikt in de bedrijfsrestaurants van Heineken Den Bosch en Zoeterwoude. Het gekletter van kopjes, borden en soepkommen zal veel medewerkers ongetwijfeld nog in de oren klinken. Ook de kantinedames (altijd dames!) die met de ochtendkoffie en de middagthee langs de bureaus kwamen, waren op kantoor een bekende verschijning. Het servies omvatte ook ‘deftige’ onderdelen, zoals dekschalen en sauskommen, maar die waren voorbehouden aan het hogere personeelssegment.
Lunch in het café
In ruim 150 jaar ontwikkelden de personeelskantines bij de brouwerijen zich van sober eetlokaal tot professioneel bedrijfsrestaurant. De vorm verschilde nogal per vestiging. Zo liep het kantoorpersoneel van Heineken Rotterdam voor de lunch binnendoor naar het naastgelegen café Hollandia, waar ook jubilea en andere feestelijkheden werden gevierd. Het personeel van de brouwerij in Den Bosch lunchte in het openingsjaar 1958 nog in een tijdelijke kantine, een noodgebouwtje met een ‘gerieflijk ingericht zaaltje, uitgevoerd in pastelkleuren ’. De kantoormedewerkers van de deftige Amstel-brouwerij aan de Mauritskade hadden daarentegen een vorstelijke eetzaal ter beschikking.
Geen Douwe Egberts
Overigens schonken de Heineken-kantines in vroeger tijden niet alleen koffie en melk. Een oud-werknemer van Heineken Amsterdam weet het nog goed: ‘Toen hadden we nog geen alcoholverbod of wat dan ook. Ik wist ook niet wat ik zag natuurlijk, dat je om half elf al een biertje drinkt in plaats van koffie, maar dat was toen gewoon. Dat deden de ouderen allemaal.’ Als hij zelf een kopje koffie bestelt, krijgt hij te horen: ‘Niets koffie, ben jij gek, we werken hier niet bij Douwe Egberts’. Tegenwoordig is alcohol onder werktijd bij Heineken een absolute no-go - Enjoy Heineken responsibly.
24/7
Vanaf 1975 verhuisden achtereenvolgens Heineken Rotterdam, de in 1968 overgenomen Amstel-brouwerij en Heineken Amsterdam naar de nieuwe brouwerij in Zoeterwoude. De personeelskantines gingen op in één groot bedrijfsrestaurant met een compleet nieuw servies. Maar na de recente verbanning van de wegwerpbeker is dit type kopje, met modern Heineken-logo, teruggekeerd bij de koffieautomaten en in de kantines. Wel zelf gaan halen - koffiedames aan het bureau zijn voorgoed verleden tijd.